ผู้ทรงคุณค่าในวงการข้าวไทย

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ พระผู้ทรงเป็นครูแห่งแผ่นดิน ด้วยพระองค์ทรงสนพระราชหฤทัยในทุกศาสตร์ และศึกษาจนแตกฉาน แม้กระทั่งเรื่องของการบริหารจัดการธรรมชาติอย่างยั่งยืน ซึ่งรวมถึงเรื่องข้าวด้วย โดยการให้ความสำคัญเรื่องข้าวควบคู่ไปกับเรื่องดินและชาวนา ให้คนคำนึงถึงบุญคุณของชาวนาที่ลำบากปลูกข้าวให้คนกิน   และแม้ว่าประเทศจะเจริญก้าวหน้าเพียงใดก็ตาม แต่ชาวนาก็ไม่ได้รวยขึ้น นอกจากนี้พระองค์ทรงทุ่มเทศึกษาการบริหารจัดการดินและน้ำ หรือแม้แต่ที่ดินที่ทิ้งแล้ว ระบบทุนนิยมอาจมองว่าไม่คุ้มค่าที่จะลงทุน   แต่พระองค์ท่านก็นำมาฟื้นฟูสภาพ โดยใช้ธรรมชาติมาแก้ให้เกิดความสมดุลขึ้นได้ ตลอดจนสละพระราชทรัพย์และที่ดินส่วนพระองค์ในสวนจิตรลดา เพื่อทำการทดลองเพาะพันธุ์ข้าว เพื่อประโยชน์ของชาวนา และพระราชทานแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ที่คนไทยยึดถือปฏิบัติตามแบบอย่างพระองค์ด้วย

เรื่องและภาพ : วิรงรอง พรมมี

              “ข้าว” เป็นพืชที่อยู่คู่แผ่นดินไทยมาช้านาน คนไทยรู้จักข้าวมาทุกยุคทุกสมัย อีกทั้งยังกินข้าวเป็นอาหารหลัก จึงไม่แปลกเลยว่าเหตุใดคนไทยจึงมีภูมิปัญญาในการปลูกข้าวให้เจริญงอกงาม และนำข้าวไทยให้เป็นสินค้าส่งออกไปยังประเทศต่างๆ เช่น  ฮ่องกง จีน มาเลเซีย แคนาดา โกตดิวัวร์ อิรัก อิหร่าน เป็นต้น จากวันนั้นจนถึงวันนี้ ภูมิปัญญาการปลูกข้าวยังคงสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่นอย่างมีพัฒนาการ คนรุ่นใหม่นอกจากจะใช้ความรู้เดิมที่บรรพบุรุษให้มาแล้ว ยังคิดค้นหาวิธีการปลูกข้าวใหม่ๆ อีกทั้งยังพัฒนาพันธุ์ข้าว ผสมผสานจนเกิดเป็นข้าวสายพันธุ์ใหม่ๆ เพื่อหล่อเลี้ยงคนไทยและชาวโลกต่อไป

         วันนี้ดิฉันจะพาท่านผู้อ่านไปรู้จักกับ “ผู้ทรงคุณค่าในวงการข้าวไทย” ผู้ที่มีผลงานและบทบาทสำคัญในวงการข้าว จากงานเกษตรมหัศจรรย์ ครั้งที่ 4 ภายใต้แนวคิด “คุณค่าพืชพันธุ์ธัญญาหาร” ณ ห้างสรรพสินค้า เดอะ มอลล์ บางกะปิ ระหว่างวันที่ 20-24 กุมภาพันธ์ 2556

ดร.อภิชาติ พงษ์ศรีหดุลชัย ผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้ผลักดันให้มีวันข้าวและชาวนาแห่งชาติ ปัจจุบันเป็นที่ปรึกษารัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์

ดร.อภิชาติ เคยดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมการข้าว (ยุคที่สอง) คนแรก และเป็นผู้ผลักดันให้มีวันข้าวและชาวนาแห่งชาติ จนได้รับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี โดยได้กำหนดให้วันที่ 5 มิถุนายนของทุกปี “เป็นวันข้าวและชาวนาแห่งชาติ” นอกจากนี้ยังได้คิดค้นการจัดระบบปลูกข้าวใหม่ เพื่อแก้ไขปัญหาการทำนาของประเทศให้หลุดพ้นจากวิกฤตน้ำ วิกฤตดิน และวิกฤตศัตรูพืช รวมทั้งเป็นส่วนสำคัญในการพัฒนาระบบการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว โดยปรับปรุงด้านศูนย์ข้าวชุมชนทั่วประเทศ ให้มีรูปแบบการทำงานที่มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น เพื่อแก้ไขปัญหาการขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีให้กับชาวนา ท่านได้ผลักดันให้มีการจัดกองทุนสวัสดิการชาวนา เพื่อเป็นหลักประกันที่มั่นคงให้แก่ผู้ประกอบอาชีพชาวนาทั่วประเทศ ในยามชราภาพ ทั้งยังทำการจัดตั้งศูนย์วิจัยข้าวแห่งชาติ เพื่อเป็นศูนย์กลางวิจัยด้านข้าวระดับโลกที่ครอบคลุมทุกสาขา คุณอภิชาติมีส่วนร่วมในการจัดทำยุทธศาสตร์ข้าวของประเทศไทยมาอย่างต่อเนื่อง และมีความเชี่ยวชาญด้านการสำรวจและเก็บข้อมูลการเกษตร จึงได้รับตำแหน่งที่ปรึกษา International Development Research Center (IDRC) ของประเทศแคนาดา ปฏิบัติงานตามโครงการ Agricultural Pilot Survey for Vientiane Province ที่ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) เป็นเวลา 2 สัปดาห์ รวมทั้งยังเคยเป็นหัวหน้าโครงการการศึกษา การพัฒนาการผลิตและการปรับปรุงประสิทธิภาพกลไกการส่งออกข้าวของ สปป. ลาว เสนอต่อสถาบันระหว่างประเทศเพื่อการค้าและการพัฒนา (องค์การมหาชน) และเป็นที่ปรึกษาโครงการ ASEAN Food Security Information System (AFSIS) ของอาเซียน สู่การพัฒนาด้านการเกษตรก้าวไกลระดับอาเซียนอีกด้วย

คุณยงยุทธ เทียนรุ่งเรือง ผู้สละประโยชน์ส่วนตน ผลิตเมล็ดผลแห่งการเรียนรู้ ปัจจุบันเป็นประธานศูนย์ผลิตข้าวชุมชนกรุงเทพมหานคร

คุณยงยุทธ เป็นผู้เริ่มกิจกรรมโรงสีข้าวชุมชนเขตคลองสามวา เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรลดละเลิกการใช้สารเคมีในนาข้าวและเพื่อสนับสนุนการบริโภคข้าวของตนเอง เพื่อเป็นการลดค่าใช้จ่ายของครัวเรือน สู่การดำเนินชีวิตตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง โดยเสียสละการใช้ประโยชน์ที่ดินของตนเองให้กับกรุงเทพมหานคร สร้างโรงสีข้าวชุมชนและลานตาก เพื่อประโยชน์ของส่วนรวมเป็นระยะเวลา 10 ปี เป็นผู้ริเริ่ม ส่งเสริม และสนับสนุนให้เกษตรกรทำนาในพื้นที่ใช้เมล็ดพันธุ์คุณภาพดี โดยจัดตั้งกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ภายใต้กลุ่ม “ศูนย์ผลิตข้าวพันธุ์ดีเขตคลองสามวา” และออกทุนส่วนตัวในการจัดหาเครื่องปักดำนา เพื่อนำไปใช้ในนาของตนเองและเครือญาติ พัฒนาเป็นแหล่งเรียนรู้ของเกษตรกรในพื้นที่ รวมทั้งเป็นทางเลือกในการตัดสินใจผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวไว้ใช้เองหรือจำหน่าย

ผลงานของกลุ่มภายใต้การบริหารจัดการ ปี 2555 ได้รับรางวัลชาวนาดีเด่น ระดับภาคกลาง จากผู้แทนนายกรัฐมนตรี ณ ท่าข้าวกำนันทรง จ.นครสวรรค์ และได้รับรางวัลชนะเลิศ อันดับ 1 ในการคัดเลือกเกษตรกรและสถาบันเกษตรกรดีเด่นกรุงเทพมหานคร ประเภทศูนย์ส่งเสริมและผลิตข้าวชุมชนดีเด่นประเภทข้าวอื่นๆ (ภายใต้ศูนย์ผลิตข้าวพันธุ์ดีเขตคลองสามวา)

คุณประสิทธิ์ บุญเฉย ผู้แทนชาวนาไทย รอบรู้ ริเริ่มสร้างเสริมเกษตรกรก้าวไกล ปัจจุบันเป็นนายกสมาคมชาวนา-ข้าวไทย

คุณประสิทธิ์ เคยดำรงตำแหน่งประธานตลาดน้ำไทรน้อยและเป็นผู้ก่อตั้งตลาดน้ำไทรน้อย วัดไทรใหญ่ จ.นนทบุรี เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนให้กลุ่มเกษตรกรนำสินค้าด้านการเกษตรและผลิตภัณฑ์การแปรรูปจากชุมชนมาจำหน่าย โดยไม่ผ่านพ่อค้าคนกลาง ทำให้เกษตรกรมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ส่งผลให้เกษตรกรและกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรรมต่างๆ มีความแข็งแกร่งมากขึ้น สามารถร่วมกันกู้ยืมเงินเพื่อสร้างผลิตภัณฑ์ที่ดี สู่การพัฒนาเป็นสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งหมู่บ้าน นอกจากนี้คุณประสิทธิ์ ยังมีความรอบรู้เรื่อง “ข้าว” เป็นอย่างดี และยังเป็นผู้ส่งเสริมสนับสนุนการผลิตโดยยึดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เนื่องจากมีความเชี่ยวชาญด้านกระบวนการผลิตข้าว รวมทั้งมีความสนใจด้านการตลาดของข้าว และราคาข้าว จึงเคยได้รับเลือกให้เป็นนายกสมาคมชาวนาแห่งประเทศไทยในปี พ.ศ.2550 นอกจากนี้ยังเป็นวิทยากรและร่วมประชุมระดับชาติหายแห่ง อาทิ วิทยากรเรื่องประเทศผู้ผลิตข้าวมีปัญหาภัยธรรมชาติ ผลผลิตต่ำ และวิทยากรเรื่องสถานการณ์ข้าววิกฤตหรือโอกาสของไทย เป็นต้น ยังได้รับเชิญจากหน่วยงานราชการต่างๆ เช่น กรมการข้าว และเป็นผู้แทนชาวนาไทยในการประชุมต่างๆ เพื่อให้ความเป็นธรรมแก่ชาวนาไทยอีกด้วย

                  บุคคลเหล่านี้ล้วนเป็นหนึี่งใน “ผู้ทรงคุณค่าในวงการข้าวไทย” เพราะทุกท่านทุ่มเท และเต็มที่กับการพัฒนาวงการข้าวไทยให้ก้าวไกลสู่สากล และเป็นที่ยอมรับในวงกว้าง อีกทั้งยังช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตเกษตรกรไทยให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ตามแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ อีกด้วย