นิรมล เมธีสุวกุล (ตอนที่ 3)

“…กลุ่มเด็กๆที่เติบโตในครอบครัวที่ค่อนข้างเข้มแข็ง ไม่ได้หมายความว่าต้องรวยนะ แต่เป็นครอบครัวที่อบอุ่น พ่อแม่บ่มสอนดี มีงานทำ มีความคิดที่ดีเขาจะมีแรงขับในการทำงานที่ดี ไม่ว่าเขาจะไปยากลำบากขนาดไหนกับชีวิต เขาก็จะควบคุมตัวเองให้ดีได้ เรียกว่ามีภูมิคุ้มกัน แล้วก็พยายามหาทางเรียนรู้ชีวิต..” มุมมองสะท้อนสังคมระหว่างบทสนทนาของ นก นิรมล เมธีสุวกุล กับ หนิง สายสวรรค์ ขยันยิ่ง

สายสวรรค์ : รายการทุ่งแสงตะวัน พี่นกบอกว่าพี่นกได้เรียนรู้จากการผลิตรายการ จากการเดินทางไปทั่วประเทศ ได้เรียนรู้กับเด็กๆ แล้วตัวตนพี่นกเล็กลง จากการที่ได้เรียนรู้การทำงานเป็นทีม จากภูมิปัญญาท้องถิ่นของคนที่ไม่เคยคิดมาก่อนว่าจะเห็นความมหัศจรรย์อะไรในตัวเขา นอกจากนี้พี่นกยังเห็นอะไรอีกคะ 

 

นิรมล : รายการทุ่งแสงตะวันเนี่ยปี 2554 ครบรอบ 20 ปี พี่เริ่มทำรายการมาตั้งแต่ปี 2534 เนอะ ยุคนั้นเป็นยุคที่โลกกำลังให้ความสนใจและตระหนักรู้ในเรื่องของปัญหาสิ่งแวดล้อม และพี่นกเองก็เป็นนักข่าวมาระยะหนึ่ง ก็กลายเป็นนักข่าวสายสิ่งแวดล้อม เพราะพี่นกไปทำข่าวเกี่ยวกับการตัดป่า การค้าไม้เถื่อนการลักลอบทำผิดกฎหมาย  ออกแนวบู๊ๆ บุกตะลุย ทำไปทำมาชาวบ้านช่วยกันรักษาป่าได้โคตรจะดีเลย มีศักยภาพ มีองค์ความรู้ แล้วก็ช่วยกันรักษาป่า เพราะป่าเป็นที่มาของยารักษาโรค สมุนไพรไทยสารพัด

 

สายสวรรค์ : ที่ขึ้นอยู่บนเขา

  

นิรมล : ใช่…….พี่นกเป็นนักข่าวสายสิ่งแวดล้อมมาสักระยะหนึ่งก็เปลี่ยนเป็นรายการโทรทัศน์ซึ่งก็เลยกลายมาเป็นรายการทุ่งแสงตะวัน ก็เบื่อที่จะเล่าเรื่องเกี่ยวกับปัญหาอะไรที่มันแรงๆ หรือคนเขาทำกันเยอะๆ ตอนนั้นกระแสโลกก็พูดถึงสิ่งแวดล้อม ประเทศไทยก็เริ่มห้ามทำสัมปทานป่าไม้สารพัด เราก็เลยคิดถึงสิ่งแวดล้อมในทางกลับ คือจะเล่าในเชิงบวก พี่นกก็เลยคิดออกมาเป็นรายการที่มีเด็กเป็นคนเล่าเรื่อง แต่ประสบการณ์เรารู้ว่าสิ่งแวดล้อมมันไม่ได้มาโดดๆมันมีเรื่องวัฒนธรรม มีเรื่องวิถีชีวิตเข้ามาเกี่ยวข้อง ก็เริ่มทำจากตอนแรกที่แค่ เสาร์-อาทิตย์ เด็กๆทำอะไรกัน เราวิ่งตามไปดูเด็กๆเล่นน้ำ น้ำใสสวยมีความสุขยังไง เฮ้ย..มันมีกิจกรรมที่ชาวบ้านดูแลป่าต้นน้ำนี่ ดูแลอย่างไรเหรอ อ้าวบวชป่าเหรอ เอาจีวรพระมาผูก หลังจากนั้นเที่ยวป่าชาวบ้านก็เดินเล่นฟันไม้ต้นนี้ฉึก! เอาไปทำยา..ได้ความรู้เพิ่ม ที่สำคัญคือมันไม่ใช่ความรู้เดี่ยวๆของแต่ละคนมันเป็นความรู้ของสังคมอย่างเช่นโหย..เรามีระบบชลประทาน ปีหนึ่งใช้เงินเป็นพันๆหมื่นๆล้าน ที่จะจัดการในการสร้าง แต่ชาวบ้านมีระบบเหมือง-ฝายซึ่งใช้เงินน้อยมากเลย“เป๋นอั้นมีแก่ฝายของตั๋วเอง“(พูดสำเนียงชาวเหนือ หมายถึงมีฝายเป็นของตัวเอง) ชาวบ้านแต่ละปีเนี่ยส่งตัวแทนแต่ละครอบครัวมาขุดๆๆ ทำระบบเหมือง-ฝาย เงินงบประมาณแทบไม่ต้องใช้อะไรเลย แต่ทำกันมาอย่างนี้เป็น 600-700 ปี พี่นกคิดว่าเรื่องแบบนี้เป็นเรื่องที่ คุณจะตีความกันยังไงอ่ะ ตีความเป็นกิจกรรมแบบบ้านๆเหรอ หรือคุณจะคิดว่าเฮ้ย.. พันล้านไม่ต้องใช้ เพราะชาวบ้านจัดการได้ด้วยตัวเอง พี่นกคิดว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องตัวแทน พี่นกก็เลยไม่ใช้การเล่าเรื่องเฉพาะของคนๆหนึ่ง แต่นี่คือตัวแทนของเรื่องราวอันใหญ่โตมากมาย เด็กๆปลูกผักขึ้นมา ผักปลอดสาร พี่นกไม่ได้สื่อสารเรื่องที่ดิน พี่นกสื่อสารเรื่องทำอย่างไรเพื่อจะลดการใช้สารเคมีภายในประเทศ

 

สายสวรรค์ :  พี่นกเคยปฏิเสธมามากต่อมากแล้วว่าฉันไม่ใช่รายการเด็ก

  

 

นิรมล :  20 ปีผ่านไป เรากลับไปดูกลุ่มเด็กที่เราเคยเอามาออกรายการเด็กบางคนเติบโตอายุ 30 แล้วยังคงทำกิจกรรมอยู่แต่กลายเป็นผู้ใหญ่ที่กลับไปทำกิจกรรมกับเด็กในชุมชน

 

สายสวรรค์ : เป็นผู้นำได้แล้ว

  

นิรมล :ใช่ แต่เด็กบางคน เอ่อ ประธานชมรมเด็กรักษ์นก กลายเป็นหางเครื่อง ไปไม่ถึงฝัน เพราะว่าที่บ้านมีปัญหา เศรษฐกิจ พ่อไม่อยู่ แม่ไม่อยู่ ต้องดิ้นรนต่อสู้ ทำงานไปส่งตัวเองเรียนไป จากเด็กรักษ์นกแค่แว้บตาผ่าน อ้อนี้นกอะไร ตัวผู้ตัวเมียอะไรรู้หมด แต่ต้องทำมาหากิน พี่คะตอนนี้แม้แต่ขาอักเสบยังต้องกินยาแก้อักเสบแล้วเต้นต่อเดี๋ยวตังค์ไม่พอใช้….คือมีเด็กๆที่วิถีชีวิตผันเปลี่ยน แต่บางคนก็ไปได้ด้วยดีนะ  สาเหตุสำคัญเหรอคะ ประเทศไทยเราปัญหาเยอะโดยเฉพาะปัญหาการศึกษา เด็กเก่งๆที่ตกหล่นระหว่างทางจึงมีมาก

สายสวรรค์ :  ใช่ค่ะ

  

นิรมล : เด็กกลุ่มชาติพันธ์อย่างเช่นกลุ่มเด็กชาวอาข่าที่แสนจะเท่ เก่งมากๆไปอยู่ในโรงเรียน..หงิก   เพราะมีอุปสรรคปัญหาในภาษา เรื่องอะไรหลายๆอย่าง ทั้งๆที่เด็กเก่งเลย ปัญหาระบบด้านการศึกษา ปัญหาเรื่องถิ่นเกิด ที่พ่อแม่อาจจะดิ้นรนต่อสู้ชีวิตอยู่ในโพรงไม้ หรืออะไรอย่างนี้ แต่พี่นกสรุปเลยสั้นๆก็คือเราได้เห็นว่ากลุ่มเด็กๆที่เติบโตในครอบครัวที่ค่อนข้างเข้มแข็ง ไม่ได้หมายความว่าต้องรวยนะ แต่เป็นครอบครัวที่อบอุ่น พ่อแม่บ่มสอนดี มีงานทำ มีความคิดที่ดีเขาจะมีแรงขับในการทำงานที่ดี ไม่ว่าเขาจะไปยากลำบากขนาดไหนกับชีวิต เขาก็จะควบคุมตัวเองให้ดีได้ เรียกว่ามีภูมิคุ้มกัน แล้วก็พยายามหาทางเรียนรู้ชีวิต

  

สายสวรรค์ : รายการโทรทัศน์ในประเทศไทย มีไม่มากนักนะคะที่จะมีอายุถึง 20 ปี เปลี่ยนช่องเปลี่ยนเวลาอะไรแค่ 2 ครั้งถือว่าน้อยมากๆ นะคะบางรายการอยู่มา 10 ปี 10 กว่าปีแต่ก็ระหกระเหินอย่างพี่นกบอกอย่างหนึ่งคือว่าเป็นเพราะจุดยืนชัดเจน…แต่มันต้องปรับเปลี่ยนอะไรบ้าง มันต้องต่อสู้อะไรมาบ้างคะ

  

นิรมล : พี่นกทำครั้งแรกเลยที่ออกอากาศเนี่ย ออกอากาศช่อง 11 เพียง 3 เดือนเท่านั้นเพราะว่าเป็นช่วงที่เริ่มต้น หลังจาก 3 เดือนแรก ก็เปลี่ยนมาช่อง 3 แล้วไม่เคยเปลี่ยนอีกเลย แล้วก็ที่ช่อง 3 เนี่ยเปลี่ยนเวลา 3 ครั้ง ครั้งแรก 6 โมงเย็น แล้วก็เปลี่ยนมาเป็น 7 โมงครึ่ง และตอนนี้เปลี่ยนเป็น 6 โมงครึ่ง ซึ่งมา ณ วันนี้ ถือว่าเป็นช่วงเวลาที่ดีมากนะคะเพราะเป็นช่วงเวลาที่ไม่ต้องรีบออกไปไหน  ส่วนสำคัญที่ทำให้ทุ่งแสงตะวันอยู่ได้ หลายคนคงอยากจะรู้  พี่นกคิดว่า1.เลยเป็นเพราะรายการมันดี ไม่ได้แปลว่าเพราะตัวเองเป็นคนทำนะ แต่มองจากภายนอกนะ(หัวเราะ)

 

สายสวรรค์ : พูดได้ค่ะไม่ต้องเขิน

  

นิรมล : รายการดีเพราะว่าเรื่องดี ไม่ใช่เพราะเรา แต่เป็นเพราะชาวบ้านมีเรื่องที่ดีแล้วเราไปเอามาเล่า เด็กๆเนี่ยเก่งขึ้นเรื่อยๆเล่าเรื่องผ่านสื่อต่างๆเก่ง เราต้องมีภาพสวย เราต้องมีเพลงเฉพาะ

 

สายสวรรค์ : นี่คือหัวใจของรายการโทรทัศน์ 

 

นิรมล :  บทของเราต้องดี ดีชนิดที่เด็กดูรู้เรื่องผู้ใหญ่ดูแล้วมีนัยลึกซึ้ง คือคิดว่าทำไมรายการทุ่งแสงตะวันดูได้ทุกวันถ้าเป็นแบบรายการ หนูคะ หนูขา เด็กจ๋าอย่างนี้ผู้ใหญ่ก็ไม่ดู เพราะมันไม่ใช่ของเราเนี่ยทำอย่างไรให้เด็ก 9 ขวบดูแล้วเข้าใจ ทำให้คนอายุ 50 ดูแล้ว โอ้!!มันบอกอะไรที่น่าสนใจได้

 

สายสวรรค์ :เขารับรู้ได้ตามวัยและประสบการณ์ของเขา

  

นิรมล : อันนี้คือการแตกความจริงแบบนี้

 

สายสวรรค์ : สุดยอด….แล้วปี 2554… 20 ปีทุ่งแสงตะวัน คนอื่นจะเข้ามามีส่วนร่วมได้อย่างไรบ้างคะ

  

นิรมล : พี่นกกำลังมีประกวดมิวสิควีดีโอ เพลงใหม่ของทุ่งแสงตะวัน ชื่อเพลง”กว่า” โดยคุณศุ บุญเลี้ยง ก็หาดาวน์โหลดได้ตามยูทูบ เฟสบุ๊ค  รวมทั้งเว็บไซต์ป่าใหญ่ เดี๋ยวอาจจะเอามาลิงค์ แล้วพี่นกจะจัดคอนเสิร์ตทุ่งแสงตะวัน แล้วก็จะมีทัวร์เล็กๆ เป็นทริปเล็กๆ ประมาณว่าไปรถบัสคันเดียวไปใต้บ้าง ไปเหนือบ้าง และจะมีการเสวนาสัญจรวิชาการทั่วประเทศ หลายภาค เพื่อที่จะมองว่าตลอด 2 ทศวรรษที่ผ่านมา เกิดอะไรขึ้นกับเด็กไทย นี่ถือว่ามาออร์เดิฟกับคุณสายสวรรค์ก่อนเลยนะ พี่มาย่อให้ฟังว่าเด็กไทยปัจจุบันนะเป็นอย่างไรบ้าง มันก็มีรายละเอียดอยู่ หรือว่าการศึกษาก็มีปัจจัย ทั้งการศึกษาในระบบ นอกระบบ หรือว่าวิธีการที่จะบูรณาการ

 

สายสวรรค์ : ค่ะ เพราะฉะนั้น สิ่งที่จะมีส่วนร่วมได้คือ ประกวดมิวสิควีดีโอ

  

นิรมล : อันนี้รีบก่อนเลยค่ะ ครึ่งปีแรก

 

สายสวรรค์ : แล้วถ้าประกวดชนะ??

 

นิรมล : ประกวดชนะเหรอ บางส่วนหรือบางเพลงที่คิดว่า เหมาะสมและเวิร์คนะ พี่นกจะนำมาออกรายการทุ่งแสงตะวัน

 

สายสวรรค์ : เย้!!        

 

นิรมล : (หัวเราะ)พิเศษมากเลยเพราะว่าโดยปกติที่เอามาออกในทุ่งแสงตะวันจะคัดแล้วคัดอีก อาจจะเอามาออกเป็นไตเติ้ลท้ายของรายการทุ่งแสงตะวัน หรือถ้ามันดีมากขนาดนั้นอาจจะเอามาออกเป็นไตเติ้ลรายการเลยดีไหม!!!!

(คลิกชมคลิปวีดีโอ)