วัฒนธรรม ‘ปลอดภัย’… สร้างได้ก่อนเดินทาง

ช่วงที่ผ่านมาได้ยินเสียงบ่นหนาหูว่า อาจงดขึ้นเครื่อง งดบิน กันสักพักใหญ่ๆ จากเหตุการณ์ 2 เที่ยวบินของสายการบินแห่งชาติ ประสบอุบัติเหตุขนาดย่อมๆ เครื่องบินรุ่นแอร์บัส A380 ของบริษัท การบินไทย เที่ยวบินที่ TG600 ระหว่างที่ลดระดับจะลงจอด ณ สนามบินฮ่องกง ได้ประสบปัญหาสภาพอากาศแปรปรวน ยังไม่ทันกะพริบตาทิ้งระยะไปไม่นาน นักเดินทางก็ได้อกสั่นขวัญแขวนกันอีกครั้ง กับอุบัติเหตุใหญ่ๆ เครื่องบินแอร์บัส A330-300 ของสายการบินไทย เที่ยวบิน TG679 เส้นทางกว่างโจวสุวรรณภูมิ ไถลออกนอกทางวิ่งที่สนามบินสุวรรณภูมิ ระทึก! 301 ชีวิตเฉียดตาย!!!

แต่จะเป็นไปได้หรือ? ในเมื่อโลกใบนี้แคบลงอย่างไม่มีใครปฏิเสธได้ ส่งผลให้การเดินทางกลายเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตของผู้คนทั่วโลกไปเสียแล้ว ถ้าจะงดบิน! ก็เท่ากับคุณงดการได้โอกาสของตัวเอง?!! การศึกษาเรียนรู้วิธีการเดินทางโดยเครื่องบินอย่างปลอดภัย ดูจะเป็นทางเลือกที่ดีกว่าไหม!!?!

โปรดทำตามคำแนะนำของลูกเรื่อ(พรีสสสส)

ประเด็นสนทนาในวันนี้ “ความปลอดภัยของผู้โดยสารที่เดินทางโดยเครื่องบิน” การบินไทย คือผู้ให้รายละเอียดได้ตรงประเด็นที่สุด โดยส่งผู้ให้ข้อมูล 3 กัปตันมากประสบการณ์ กัปตันวีระศักดิ์ วิรุฬห์เพชร กัปตันชาตรี พงษ์ศักดิ์ กัปตันพุฒิพันธุ์ เธียรวรรณ แอร์เพอร์เซอร์สาวยิ้มหวานใจดี ม.ล.มิชมาลา จักรพันธุ์ และผู้จัดการบนเครื่องบิน เทพฤทธิ์ ยอดประสิทธิ์ ที่มีตำแหน่ง Cabin Safety and Security มาแจกแจงข้อมูลดีๆ และโดยตำแหน่งกำกับท้าย “Flight Operation Safety” ของกัปตันทั้งสามท่าน คนฟังหลายๆ คนก็คงอยากจะอ่านข้อมูลที่ว่านี้

ทำไมวางกระเป๋าส่วนตัวไว้บนพื้นด้านหน้าเราไม่ได้ล่ะคะ? (ข้อนี้ผู้โดยสารสาวๆ กระเป๋าหลายใบสงสัย???) ทำไมต้องคาดเซฟตี้เบลต์บนผ้าห่ม หรือทำไมล่ะ…กำลังติดพันคุยโทรศัพท์ ขอแค่ 5 นาทีก็จะปิดมือถือตามกฎอยู่แล้ว?!! …

คำถามเหล่านี้คือข้อข้องใจที่ต้องถกกัน (เสมอ) ระหว่างผู้โดยสาร กับแอร์โฮสเตส สจ๊วด ที่เตือนย้ำๆ กึ่งๆ ขอร้องให้ความร่วมมือทุกครั้งที่ขึ้นเครื่องบิน ซึ่งทุกๆ คำถามล้วนเกี่ยวข้องกับความปลอดภัยของคนบนเครื่องบินทั้งสิ้น

“ถ้าตรงไหนปลอดภัยที่สุด เราจะแนะนำตรงนั้นค่ะ” ม.ล.มิชมาลา แอร์เพอร์เซอร์ เริ่มไขคำถามแรกพร้อมรอยยิ้มการันตีความอุ่นใจกับการบินไทย

“แพตเทิร์นนี้ประกาศซ้ำๆ ทุกๆ ไฟลต์ นะคะ ‘กรุณาเก็บกระเป๋าไว้ในที่เก็บของเหนือศีรษะ หรือใต้ที่นั่งด้านหน้าของท่าน’ ซึ่งลูกเรือก็จะช่วยท่านเก็บของ และการจัดเรียงกระเป๋าอยู่แล้วนะคะ (บอกพร้อมรอยยิ้ม) แล้วในเครื่องบินรุ่นใหม่ๆ จะมีกล่องควบคุมอุปกรณ์บันเทิงวางอยู่ จึงทำให้พื้นที่ใต้ที่นั่ง (Under the Seat in Front of You) แคบลง จึงควรมีเพียงเท้าของเราเท่านั้นนะคะ เพราะฉะนั้นการเก็บกระเป๋าไม่ว่าเล็กหรือใหญ่ไว้ที่เก็บเหนือศีรษะ ดีที่สุดเลยค่ะ ยิ่งวิดีโอเกี่ยวกับความปลอดภัยช่วงหลังๆ การวางกระเป๋าบนตักก็มีเครื่องหมายกากบาทแล้วนะคะ” ม.ล.มิชมาลา กล่าว

“ยกตัวอย่างให้เห็นภาพชัดๆ นะครับ ไทย เที่ยวบิน TG600-ตกหลุมอากาศที่ฮ่องกง เห็นชัดที่สุดครับ กระเป๋าลอยตกใส่ศีรษะก็เจ็บตัวกันแล้ว หรือเป้ที่มีสายวางใต้ที่นั่ง ถ้าเกิดเหตุฉุกเฉินไฟในห้องโดยสารจะดับลง เหลือไว้เฉพาะไฟฉุกเฉินเท่านั้น วิ่งๆ ไปก็อาจสะดุด เรื่องนี้เคยเกิดมาแล้วที่ยุโรป อเมริกา จึงมีการเตือนเรื่องนี้ไว้ครับ” กัปตันพุฒิพันธุ์ ให้ข้อมูลเสริมเรื่องกระเป๋า

และในทันทีหลังกัปตันเปิดสัญญาณ “รัดเข็มขัด” แอร์สุดสวย สจ๊วดสุดหล่อ จะเดินตรวจตราใครไม่รัดเข็มขัด แล้วยังมีคำรีเควสต์ให้รัดเหนือผ้าห่มอีกต่างหาก??! กฎเยอะไปไหม?

กัปตันชาตรี ขออธิบายด้วยน้ำเสียงนุ่มๆ เคลิ้มๆ “ผู้โดยสารส่วนใหญ่ถ้าบินไกลๆ ก็จะหลับพักผ่อนนะครับ กฎข้อนี้จึงเป็นการขอความกรุณาให้ทำ เพราะว่าเราจะรบกวนผู้โดยสารให้น้อยที่สุด การรัดเข็มขัดไว้ด้านนอกก็ทำให้ลูกเรือเห็นชัดที่สุดว่าท่านรัดแล้ว เที่ยวบิน TG600ฮ่องกง ผู้โดยสารที่รัดเข็มขัดไม่มีใครบาดเจ็บเลยนะครับ คือบางคนก็รัดไม่ทันเดินไปห้องน้ำก็อยากให้วิ่งกลับมาที่นั่งท่านให้เร็วที่สุดทันทีที่กัปตันประกาศ การรัดหลวมๆ ไม่กระชับ ถ้าอากาศไม่เสถียรเครื่องกระแทก ตัวท่านก็ลอยขึ้นไปได้เช่นกันนะครับ รัดแล้วก็ต้องรัดให้แน่น” กัปตันชาตรี บอกพร้อมรอยยิ้มนุ่มนวลไม่แพ้น้ำเสียง

ตบประเด็นแรกด้วยกัปตันอาวุโส กัปตันวีระศักดิ์ กล่าวว่า ลูกเรือได้รับการฝึกฝนให้พร้อมรับสถานการณ์อยู่แล้ว “แต่ในเหตุที่ไม่ปกติ ก็แน่นอนนะครับว่าแต่ละเหตุการณ์ย่อมไม่มีทางซ้ำกัน จึงไม่มีใครรู้แน่ๆ ว่าจะเกิดอะไรร้ายแรง ในกรณีฉุกเฉิน จึงอยากขอร้องให้ผู้โดยสารรีบปฏิบัติตามคำแนะนำ/คำสั่งของลูกเรือเป็นสิ่งแรกครับ”

ขอคุยมือถือด่วนๆ อีก 2-3 นาที (นะ?!!)

ความปลอดภัยในห้องผู้โดยสาร (Cabin Safety and Security) อีกเรื่องสุดฮิต ใครๆ ก็รู้ แต่น้อยคนนักที่จะไม่เคยถูกสจ๊วด ยิ้มๆ เย็นๆ ขอร้อง “ปิดโทรศัพท์ด้วยนะครับ” กฎที่ดูไม่น่าจะมีอะไรข้อนี้ มาฟังกัปตันพุฒิพันธุ์ ตักเตือน (อิอิอิ) เอ๊ย! แจงข้อมูลที่มีอะไรมากกว่าที่คุณคิด

“กฎทุกข้อที่สตริกต์ ล้วนมีขึ้นเพื่อความปลอดภัยของผู้โดยสารทั้งสิ้นนะครับ ไม่แค่ในเคบินนะครับ บางครั้งในระหว่างทางที่เราเดินขึ้นเครื่องโดยสาร เครื่องบินลำข้างๆ อาจจะเติมน้ำมันอยู่ เราก็คุยโทรศัพท์หรือถ่ายรูปกันสนุกสนาน น้ำมันเครื่องบินไวไฟยิ่งกว่ารถยนต์อีกนะครับ แฟลชไวต่อไอน้ำมันที่พุ่งขึ้นมา ซึ่งในความเป็นจริงมีกฎหมายห้ามถ่ายรูปบริเวณลานบินนะครับ”

ในเหตุการณ์เที่ยวบิน TG679 เส้นทางกว่างโจวสุวรรณภูมิ ไถลออกนอกทางวิ่ง ผมอยากแนะนำผู้โดยสารที่ยืนมุงถ่ายรูปด้านล่าง ผมเข้าใจครับว่าทุกๆ คนก็อยากได้ภาพ คนที่โดดสไลด์ลงมาแล้วก็มาออถ่ายรูป ก็จะขวางคนที่โดดตามลงมา ทำให้ลูกเรือยิ่งทำงานยากกับการที่จะต้องนำพาผู้โดยสารไปรวมอยู่ในที่เดียวกัน ห่างๆ เครื่องบินซึ่งยังมีควันไฟอยู่เลยนะครับ บางคนก็ยังอยากถ่ายรูปกัน ซึ่งทำให้การทำงานยากมากในสถานการณ์ที่ทั้งมืด ทั้งกว้าง ทำให้ตะโกนก็ไม่ค่อยได้ยิน

สิ่งเหล่านี้คือบทเรียนราคาแพง เราได้ประสบการณ์เยอะเลยครับ ขอความร่วมมือจากท่านผู้โดยสารนะครับ”

กัปตันพุฒิพันธุ์ ให้ความรู้ว่า การถ่ายรูปบนเครื่องบินและในบริเวณอากาศยาน ถือเป็นความผิดตามกฎระเบียบการบินทั่วโลก “แต่ผมก็เข้าใจว่าเป็นยุคอัพอินสตาแกรม ก็มีการปล่อยๆ กันบ้าง แต่ผมก็อยากจะบอกว่าเป็นเรื่องไม่ถูกต้องนัก เพราะการเปิดอุปกรณ์สื่อสารจะไปรบกวนระบบนำร่องเครื่องบิน และวิทยุสื่อสารอีกด้วย”

กระดาษแผ่นเล็กๆ ตรงหน้า คือชีวิตของท่าน

ใครเคยอ่านกระดาษแนะนำความปลอดภัยบนเครื่องบิน แผ่นเล็กๆ ตรงที่เก็บนิตยสารกันบ้าง? อ่านผ่านตา หรืออ่านอย่างเอาใจใส่!?!! “กระดาษแผ่นนี้คือชีวิตของท่าน” ม.ล.มิชมาลา แอร์เพอร์เซอร์ให้นิยามไว้เช่นนั้น

“ดิฉันสังเกตค่ะว่าคนยุคใหม่หยิบขึ้นมาดูกันทั้งนั้น (บอกแล้วไม่ลืมรอยยิ้ม) ประกอบการใช้วิดีโอ แต่กระดาษแผ่นนี้หยิบขึ้นมาดูได้ตลอดเวลานะคะ จะอธิบายเครื่องบินรุ่นที่คุณนั่ง เครื่องแต่ละแบบแต่ละรุ่น ซึ่งไม่เหมือนกัน ประตูฉุกเฉินก็ไม่เท่ากัน กระดาษแผ่นนี้จะบอกเส้นทางออกที่ปลอดภัย คำแนะนำนี้ใช้ทั้งรูปภาพและตัวหนังสือก็อ่านสนุกนะคะ

เมื่อคุณอ่านกระดาษแผ่นนี้ก็เหมือนกับคุณได้รับการเทรนให้ช่วยเหลือคนข้างๆ ได้ด้วย แล้วที่ดิฉันบอกว่าคนรุ่นใหม่ส่วนใหญ่จะหยิบกระดาษแผ่นนี้ขึ้นมาอ่าน ก็เพราะว่าลูกเรือถูกสอนมาเพื่อให้สังเกตว่า ใครบ้างที่จะเป็น Able Body คือผู้ที่จะสามารถช่วยลูกเรือช่วยเหลือผู้โดยสารคนอื่นได้ในกรณีฉุกเฉิน ระหว่างไฟลต์ที่หยิบมาดูส่วนใหญ่ก็จะเป็นเด็กๆ รุ่นใหม่ทั้งนั้นเลยค่ะ”

ฟัง ม.ล.มิชมาลา บอกแบบนี้แล้ว ใครที่คิดว่าตัวเองเป็นคนรุ่นใหม่ก็ต้องหยิบขึ้นมาดูบ้างละ!!!

“ตามระเบียบมาตรฐานการบินพลเรือนระหว่างประเทศ กำหนดไว้ 1 : 50 คือ ลูกเรือ 1 คน ดูแลผู้โดยสาร 50 คน ซึ่งการบินไทย ลูกเรือ 1 คน ดูแลผู้โดยสาร 30 คน ครับ ให้ลูกเรือดูแลทั้งในเรื่องเซอร์วิส และเซฟตี้” เทพฤทธิ์ Chief Cabin Safety and Cecurity บอกตัวเลขที่ฟังแล้วอุ่นใจ

แต่งตัวแบบไหนขึ้นเครื่องดีที่สุด?!!

มุมมองไปในทิศทางเดียวกัน “เดินทางปลอดภัย ใจอบอุ่น” ม.ล.มิชมาลา เพอร์เซอร์บอก ยิ่งถ้าผู้โดยสารให้ความร่วมมือ พูดคุยในข้อสงสัยกับลูกเรือ ก็ถึงจุดหมายปลายทางด้วยความปลอดภัย สบายใจ

กัปตันพุฒิพันธุ์ เล่าว่า จากเหตุการณ์เที่ยวบิน TG679 ไถลออกนอกเส้นทาง ผู้โดยสารหญิงสาวบางคนได้รับบาดเจ็บระหว่างการโดดสไลด์ออกมาจากเครื่องบิน เมื่อได้เห็นประสบการณ์ตรงนี้จึงอยากแนะนำ การสวมกางเกงขาสั้น เสื้อแขนกุด การโดดสไลด์ลงมาด้วยความเร็วทำให้ผิวเนื้อต้องครูดกับผ้ายาง ก็ทำให้ถลอกปอกเปิกได้

“ผมอยากให้ทุกคนช่วยกันสร้างวัฒนธรรมเรื่องความปลอดภัย การขึ้นเครื่องเดินทางก็ไม่มีใครคาดคิดหรอกนะครับว่าจะเกิดเหตุการณ์ไม่ปลอดภัยขึ้น แต่เพื่อเซฟ การเตรียมตัวตั้งแต่การแต่งกายขึ้นเครื่องบินโดยการแต่งกายให้รัดกุม วัยรุ่นสมัยนี้ก็ใส่กางเกงขาสั้นจนแทบไม่เห็นขา (กางเกง) แล้วนะครับ เมื่อมาประสบเหตุการณ์ที่ไม่สามารถคาดการณ์ได้แบบนี้ ขาทั้งขาก็ครูดกับสไลด์ผ้ายางด้วยความเร็ว และเกิดความร้อนระหว่างลื่นลงมา ก็ได้เลือดกันทั้งขาครับ

การศึกษาข้อมูลก่อนขึ้นเครื่อง วันนี้การบินไทยมีแนะนำทั้งเว็บไซต์ ไลน์ มีให้อ่านเยอะแยะเลยครับ ลองสร้างวัฒนธรรมก่อนเดินทางเพื่อตัวเอง และสำหรับพนักงานต้องรับในทางการบินระหว่างประเทศ นับว่าคือลูกเรือนะครับ ไม่เพียงแค่พนักงานบริการบนเครื่องบิน และงานหลักของลูกเรือก็คือให้ความปลอดภัยแก่ผู้โดยสารด้วย ไม่ใช่ทำแค่บริการเท่านั้น ลูกเรือมาเพื่อทำให้คุณปลอดภัย Everything we do it-We do it for you เพราะฉะนั้นลูกเรือขอร้องอะไร เชื่อเขาเถอะครับ”

รองเท้าส้นสูงซีแอล กระเป๋าหลุยส์ เมื่อเกิดเหตุการ์ไม่คาดฝันเกิดขึ้น ก็ต้องทิ้งไว้ข้างหลัง “ตอนลื่นสไลด์ลงมา ต้องทิ้งไว้ข้างหลังก่อนค่ะ เพราะคือความปลอดภัยต่อตัวคุณเองและคนรอบข้าง ของพวกนี้นอกจากจะลอยกระเด็นไปโดนผู้อื่นแล้ว ยางอัดลมสไลด์ทำมาจากไวนิล ถ้ามีอะไรขูดเป็นรอย ก็อาจจะเกิดการรันครูดไปเลย ก็เข้าใจว่าเป็นของมีค่า แต่เมื่อเกิดเหตุฉุกเฉินก็ไม่สามารถนำไปด้วยได้นะคะ”

“วัตถุเล็กๆเหล่านี้ ถ้าเจอกับความเร็วมากๆ  ไม่ต่างกับกระสุนเลยนะครับ ผมเคยดูสารคดีไต้ฝุ่นของฮ่องกง แม้แต่ตัวน็อตเล็กๆ เขาก็ไม่ให้ตกทิ้งบนถนน เพราะเมื่อเจอลมแรงๆ ก็สามารถพุ่งไปตีกระจกตึกใหญ่ๆ แตกได้เลย แล้วในกระเป๋าผู้หญิง ถ้าไม่รูดซิปปิดจะมีข้าวของกระจุกกระจิก (หัวเราะ) ลิปสติก 1 แท่งก็นำความยุ่งยากที่นึกไม่ถึงมาให้ หรือบัตรเครดิตห็บาดสไลด์ฉีกขาดได้เช่นกันนะครับ” กัปตันวีระศักดิ์ กล่าวสำทับ

อย่ากลัวการเดินทางโดยเครื่องบิน

“ต้องเดินทาง หรือวางแผนไปแล้วกับทริปเที่ยวหน้าฝน แต่การนั่งเครื่องบินในหลายคนเล่าว่าเจอเหตุการณ์ลมกระแทกเครื่องสั่น แถมตกหลุมอากาศ เหมือนเครื่องหล่น ฟังดูน่ากลัว”

ถ้าใครแอดไลน์การบินไทย เรื่องนี้มีคำอธิบายเข้าใจง่ายๆ ด้วยภาพการ์ตูนน่ารักๆ และเรื่องนี้ กับตันวีระศักดิ์ ขออธิบายเพิ่มเติม

“กัปตันทุกคนได้รับการฝึกฝนในเรื่องการอ่านสภาพอากาศ แล้วยังมีเวเธอร์เรดาร์ช่วยอีกทางด้วย แต่สภาพธรรมชาติเหนือการคาดเดาของมนุษย์ได้ว่า ขณะนี้ลมพัดกะทันหันอยู่ตรงไหน ไม่มีใครมองเห็น การพยากรณ์อากาศช่วงนี้เป็นช่วงฤดูมรสุมในทะเลด้านตะวันออก และทะเลจีนใต้ เป็นทริปิคอลโซล ซึ่งอยู่ในช่วงมีสภาพอากาศรุนแรงสูง การเดินทางของการบินไทย เน้นความปลอดภัยสูงสุด จึงอาจมีการเปลี่ยนแปลงไปจากเส้นทางปกติ ซึ่งอันตราย เช่น เส้นทางไปญี่ปุ่น หากมีพายุที่กำลังเคลื่อนเข้าทะเลจีนใต้ กัปตันจะเปลี่ยนเส้นทางบินเข้าจีน-เกาหลี-ญี่ปุ่น หลีกหนีอากาศแปรปรวนไปเลยครับ”

ทุก 6 เดือน กัปตันวีระศักดิ์กล่าวว่า จะมีการฝึกบินในห้องจำลองสถานการณ์ (Simulator) อย่างน้อย 2 วัน นักบินจึงต้องฝึกหนัก ปีละ 4 วัน ทั้งสมรรถนะการบิน หรือการตัดสินใจ การติดต่อสื่อสารระหว่างนักบินกับลูกเรือ เป็นการฝึกร่วมกันของคอกพิทกับเคบิน และมีฝ่ายมาตรฐานไปตรวจสอบในระหว่างการบินจริงว่านักบินทำได้ตรงตามมาตรฐานหรือไม่

“เครื่องบินปลอดภัยกว่าสิบล้อ!!!” สามกัปตันคอนเฟิร์มว่า ณ วันนี้ การเดินทางทางอากาศมีความปลอดภัยสูงกว่าการเดินทางแบบอื่นๆ ทุกๆพาหนะ ที่มีในโลกนี้ และนักบินกับลูกเรือก็ผ่านการฝึกมาเป็นอย่างดี ขอให้เชื่อมั่น ขอย้ำอีกครั้งให้เชื่อในคำสั่งของลูกเรือเถอะครับ เป็นการสร้างวัฒนธรรมเดินทางบินโดยเริ่มต้นที่ตัวเองก่อนอื่น

ที่มา : หนังสือพิมพ์โพสต์ทูเดย์ ฉบับแทรก MAGZ วันพุธที่ 9 ตุลาคม 2556 หน้า 8-9