“ม่วงเทพรัตน์” ไม้พระนามเฉลิมพระเกียรติ วันราชสมภพ 2 เมษายน
ดอกไม้สีม่วงบรรจุในขวดแก้วใสกระจุ๋มกระจิ๋ม เดินทางมาถึงในบ่ายวันหนึ่ง พร้อมกับรายละเอียดที่ปรากฏในแผ่นพับระบุว่าเป็นดอก “ม่วงเทพรัตน์”
สาวๆ หลายคนเข้ามารุมล้อมแสดงความเอ็นดูกับดอกไม้จิ๋วในขวดแก้ว และพอรู้ว่าเป็นดอก “ม่วงเทพรัตน์” เสียงอู้ฮูดังขึ้นถ้วนหน้าด้วยความประหลาดใจ เพราะนึกไม่ออกว่าดอกจิ๋วๆ นั้นเข้าไปอยู่ได้อย่างไรในพื้นที่แบบนั้น และยิ่งรู้ว่าม่วงเทพรัตน์เป็นไม้พระนามที่ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทานให้ ก็ยิ่งสร้างความนิยมยินดีเป็นเท่าทวีคูณ
โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) ให้รายละเอียดของดอกไม้น่าเอ็นดูนี้ว่า เป็นไม้ในพระนาม เพื่อเฉลิมพระเกียรติเนื่องในวันคล้ายวันพระราชสมภพ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระชนมายุ 55 พรรษา ในวันที่ 2 เมษายน พ.ศ.2553
ทาง อพ.สธ.จึงขยายพันธุ์โดยการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อในขวดแก้ว แล้วจัดจำหน่ายให้แก่ประชาชน เป็นการหารายได้หลังจากหักค่าใช้จ่ายแล้วใช้เป็นทุนก่อตั้ง “มูลนิธิอนุรักษ์พันธุกรรมพืช สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี”
สำหรับ “ม่วงเทพรัตน์” เป็นไม้ดอกสีม่วงอมฟ้า มีเกสรสีเหลือง ดอกดูอ่อนโยนประกอบด้วยกลับดอก 5 กลีบ ใบมีสีเขียวเข้มรูปไข่ ยาว 4 เซนติเมตร ความสูงในสภาพธรรมชาติประมาณ 60 เซนติเมตรโดยทั่วไปจะออกดอกในปลายฤดูหนาวไปจนถึงฤดูร้อน รูปร่างของดอกเมื่อบานเต็มที่แล้วมีทรงคล้ายดาว เกสรสีเหลืองเห็นได้ชัดเจน และยังมีกลิ่นหอมอ่อนๆ
ลักษณะพิเศษของดอกไม้ชนิดนี้สามารถเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อในขวดได้ และยังออกดอกในขวดได้ด้วย จากนั้นสามารถนำออกจากขวดมาปลูกในสภาพธรรมชาติได้ปกติ ด้วยการปักชำ ซึ่งสภาพอากาศในเมืองไทยก็สามารถเจริญเติบโตได้ดี
ในการขยายพันธุ์ดอกม่วงเทพรัตน์ ในการเตรียมดิน ใช้ขี้เถ้า 1 ส่วน ผสมกับแกลบ 1 ส่วน หรือใช้ดินร่วนธรรมดาก็ได้ จากนั้นนำพันธุ์ไม้ลงดิน รดน้ำปกติ เหมือนดอกไม้ทั่วไป เมื่อลำต้นแข็งแรงดีแล้วก็จะให้ดอกแต่ละต้นมีอายุประมาณ 1 ปี เมื่อได้ต้นที่แข็งแรงแล้ว การขยายพันธุ์สืบไปจะใช้เมล็ดเพาะปลูก หรือจะหักกิ่งไปปักชำก็ได้ ไม่จำเป็นต้องหาซื้อใหม่เพราะเป็นพืชที่เกิดง่าย โตง่าย ขยายพันธุ์ได้ดี จะใช้เผ็นไม้ดอกไม้ประดับตกแต่งสถานที่ก็สวยงาม
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้พระราชทานชื่อว่า “ม่วงเทพรัตน์” เมื่อวันที่ 29 กันยายน 2552
การจัดจำหน่าย “ม่วงเทพรัตน์” อพ.สธ ผลิตขึ้นจำนวนจำกัดเพียง 155,555 ขวดเนื้อเยื่อ เงินที่ได้นอกจากเป็นทุนในการจัดตั้งมูลนิธิแล้วยังใช้เป็นทุนในการศึกษาวิจัยในโครงการของอพ.สธ. และให้ประชาชนมีส่วนร่วมด้วยช่วยกันในการศึกษาพันธุกรรมของต้นไม้ ดอกไม้เพื่อรักษาไว้ให้ชนรุ่นหลัง
การสั่งจอง ขณะนี้ได้เปิดให้สั่งจองได้แล้วที่ผู้ประสานงานในแต่ละภูมิภาค หมดเขตรับใบสั่งจองวันจันทร์ที่ 15 มีนาคม 2553 ส่วนของจะเริ่มจัดส่งถึงบ้านตั้งแต่วันที่ 2 เมษายน 2553 เป็นต้นไป ดูรายละเอียดและรับใบสั่งจองทั้งในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัด ได้ที่ www.rspg.or.th หรือ โทร. 0-2282-1850, 0-2282-0665, 0-2282-0464, 0-2282-7171-4 ต่อ 3201, 3203
หรือ ที่กรุงเทพฯ สามารถสั่งจองได้ที่ธนาคารไทยพาณิชย์ทุกสาขาในเขตกรุงเทพฯและปริมณฑล
“ม่วงเทพรัตน์” มีจำหน่าย 2 แบบ คือ แบบบรรจุ 1 ขวด ขวดละ 155 บาท และบรรจุ 10 ขวด ในชุดแพคเกจกล่องใหญ่กล่องละ 1,550 บาท
หากไม่ช่วยกัน อีกไม่นานไม้ดอกในไทยอาจไม่เหลืออะไรให้คนรุ่นหลังได้เห็นหรือชื่นชม
ที่มา : นสพ.มติชน ฉบับวันที่ 3 มี.ค. 2553