ถึงเวลาเหลียวมอง “ช้าง” สัตว์ทรงคุณค่าของไทย

ช้างในวันวาน เป็นสัตว์ราชพาหนะ ห้าวหาญในการสงคราม เป็นสัตว์คู่บารมีพระมหากษัตริย์ไทย เป็นสัตว์คู่บ้านคู่เมือง ผูกพันกับวิถีชีวิตคนไทย เป็นสัตว์ทรงคุณค่า ดังจะเห็นได้จากภาพช้างที่ปรากฏเป็นสัญลักษณ์บนธงชาติไทย และช้าง คือสัตว์สัญลักษณ์อย่างเป็นทางการของประเทศไทย แต่ช้างไทยในวันนี้กลับแตกต่างจากอดีตอย่างสิ้นเชิง ต้องเร่ร่อนขอทาน อยู่ท่ามกลางเมืองใหญ่อย่างผิดกฎหมาย อยู่ในสภาพอดอยาก ยากไร้ สูญสิ้นคุณค่า ผจญชะตากรรมโหดร้ายไร้การเหลียวแล ถูกมองเป็นตัวปัญหา เป็นสัตว์ดุร้าย อันตราย ถูกคุกคาม เข่นฆ่า และตกอยู่ในภาวะใกล้สูญพันธุ์

เรื่องและภาพ : วิรงรอง พรมมี

            ในอดีตช้างไทย ทั้งช้างป่าและช้างเลี้ยง มีประมาณ 100,000 เชือก แต่ในปัจจุบันจำนวนประชากรช้างไทยได้ลดลงอย่างน่าใจหาย เหลืออยู่ประมาณไม่เกิน 6,000 เชือก โดยแบ่งเป็นช้างเลี้ยงประมาณ 3,000 เชือก และช้างป่าประมาณ 2,500 ตัว ช่างน่าเสียดาย ทั้งๆที่ชาวโลกมองประเทศไทยเป็นเมืองช้าง และอยากมาเที่ยวชมวิถีชีวิตช้างที่อยู่กับบ้าน อยู่กับธรรมชาติ

                ด้วยเหตุนี้เมื่อวันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2556 กรมการท่องเที่ยว กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา จึงเปิดโครงการส่งเสริมช้างให้อยู่บ้าน เพื่อเร่งปลูกจิตสำนึกคนไทยให้รักช้าง ภายใต้กิจกรรม “รักช้าง ส่งเสริมช้างอยู่บ้าน ไปเที่ยวบ้านช้าง” ขึ้น ณ ลานสยามดิสคัฟเวอรี่ กรุงเทพมหานคร

ดร.สุวัตร สิทธิหล่อ ปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา เปิดเผยว่า สำหรับการเปิดโครงการ “รักช้าง ส่งเสริมช้างอยู่บ้าน ไปเที่ยวบ้านช้าง” นั้น เกิดจากแนวคิดการอนุรักษ์ช้างไทย เพื่อให้สาระความรู้ ความเข้าใจ ปลูกจิตสำนึกให้คนรักช้าง และส่งเสริมการท่องเที่ยวให้ช้างอยู่บ้าน และคนชวนกันไปเที่ยวบ้านช้างทั้ง 4 ภาค คือภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต้ ไปชมความน่ารักของช้างไทย

  ว่าที่ร้อยตรีหญิงอานุภาพ เกษรสุวรรณ รองอธิบดีกรมการท่องเที่ยว รักษาราชการแทนอธิบดีกรมการท่องเที่ยว ได้ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า โครงการ “รักช้าง ส่งเสริมช้างอยู่บ้าน ไปเที่ยวบ้านช้าง” ต้องการรณรงค์สร้างจิตสำนึก และให้เกิดการรับรู้ถึงปัญหาของช้างไทยในปัจจุบัน จึงได้จัดทำกิจกรรมพิเศษนี้ขึ้น และได้คุณติ๊ก ชีโร่ ถ่ายทอดบทเพลง “รักช้าง” สู่คนไทยทั้งประเทศด้วย

นายยุทธนา ปริพินิจฉัย ผู้สนใจเข้าร่วมงานดังกล่าว ให้ความเห็นว่า  ปัญหาของช้างในปัจจุบัน คือปัญหาช้างเร่ร่อนในเมืองกรุง ถูกใช้เป็นเครื่องมือในการหากินของควาญช้าง ขาดการดูแลเอาใจใส่ ไม่ได้รับอาหารอย่างเพียงพอ ทางออกของปัญหานี้คือควรจัดศูนย์ช้างหากินในเมือง เพื่อให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวภายในเมือง ซึ่งอาจจะดีกว่าให้ช้างมาเดินตามถนน อีกอย่างคือเคยเห็นข่าวจากสื่อ ช้างถูกรถชน ถูกทารุณ ถูกเฆี่ยนตี แล้วรู้สึกสงสารมาก เพราะช้างคือสัตว์คู่บ้านคู่เมืองของคนไทยมาช้านาน คนไทยสมัยเก่ากับคนไทยสมัยใหม่ใช้งานช้างไม่เหมือนกัน ให้ความสำคัญก็ไม่เท่ากัน กิจกรรมที่เกิดขึ้นในวันนี้ดีครับ เพราะเป็นการส่งเสริมให้คนไทยหันมาอนุรักษ์ช้าง ให้ความสำคัญกับช้าง และให้ช้างมีพื้นที่ยืนเหมือนกับสัตว์ประเภทอื่นๆ

                นี่อาจเป็นเพียงกิจกรรมหนึ่งที่มุ่งเน้นรณรงค์ให้คนหันมารักช้างมากขึ้น เพื่อลดปัญหาที่ช้างไทยต้องเผชิญในขณะนี้ ดิฉันเชื่อเหลือเกินว่าหากทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องร่วมมือกันอย่างจริงจัง  กิจกรรม “รักช้าง ส่งเสริมช้างอยู่บ้าน ไปเที่ยวบ้านช้าง” จะเป็นก้าวหนึ่งที่สำคัญ ที่ช่วยให้ช้างเร่ร่อนในเมืองกรุงได้กลับบ้านเสียที